Slaapproblemen vormen tegenwoordig een algemeen gezondheidsprobleem. Zowel inslaapproblemen als ‘s nachts wakker zijn kunnen omlaag leiden naar afnemende concentratie, prikkelbaarheid en chronische uitputting. Voor behandeling van deze symptomen worden af en toe slaap- en kalmeringsmiddelen ingezet als midazolam (Dormicum) en alprazolam (Xanax). Maar wat is de verantwoorde en effectieve keuze?

Verschillende actie mechanisms

De werkingsmechanismen van deze 2 middelen zijn totaal fundamenteel anders. 15 mg dormicum behoort tot de kortwerkende benzodiazepine en wordt in de eerste plaats gebruik als slaap medicijn op dit snelle inwerking begin en de aanzienlijk korte werkingsduur. Hierdoor helpt vooral bij inslapen helpen, lange tijd in het lichaam niet aanwezig.

Anderzijds is ook alprazolam (Xanax) een benzodiazepine, maar doet men dat vaker bij angststoornissen. De kalmerende werking ervan kan indirect ook bijdragen tot goede nachtrust, vooral als gevolg van stressgerelateerde insomnie. De effectduur is langer dan die van midazolam wat invloed kan hebben op de alertheid de volgende dag.

Voordelen van kortwerkende slaapmiddelen

De keuze voor een middel zoals 15 mg dormicum heeft als voordeel dat het slaap opwekt zonder langdurige versuffing de volgende ochtend. Patiënten ervaren minder ‘slaapdronken’ effecten bij het ontwaken. Voor mensen met acute slapeloosheid of jetlagklachten kan dit middel uitkomst bieden. Een belangrijk voordeel is ook dat het relatief snel het lichaam verlaat, wat het risico op stapeling vermindert bij incidenteel gebruik.

Mogelijke bijwerkingen en risico’s

Langdurig gebruik van zowel midazolam als alprazolam kan leiden tot gewenning en afhankelijkheid. Wat betreft xanax bijwerkingen, worden vooral sufheid, verminderde alertheid, coördinatiestoornissen en geheugenproblemen gemeld. Bovendien is er bij Xanax sprake van een sterker risico op afhankelijkheid, mede vanwege de werking op angstniveaus. Daarom moet langdurig of dagelijks gebruik altijd worden overwogen in relatie tot de effectiviteit en risico’s.

Voor xanax bijwerkingen geldt ook dat plotseling stoppen na langdurig gebruik kan leiden tot ontwenningsverschijnselen zoals verhoogde angst, slapeloosheid en trillingen.

Hoe zit het met het risico van verslaving?

Een belangrijk punt van overweging bij beide middelen is het risico op verslaving. Dit risico neemt toe bij dagelijks gebruik of bij inname zonder onderbreking. Vooral alprazolam staat bekend om zijn snelle gewenning en mogelijk psychische afhankelijkheid. Midazolam heeft een lager verslavingspotentieel, maar het risico is zeker aanwezig bij niet-cyclisch gebruik.

Daarom is het van belang om dergelijke medicatie slechts tijdelijk in te zetten, bijvoorbeeld bij acute stresssituaties, tijdelijke slaapstoornissen of na medische ingrepen waarbij ontspanning noodzakelijk is.

Welk slaapmiddel moet ik kiezen?

De keuze tussen deze middelen hangt samen met het type slaapprobleem. Voor mensen die moeite hebben met inslapen en op zoek zijn naar een kortdurende oplossing is 15 mg dormicum vaak een geschikte optie. Bij stressgerelateerde slapeloosheid waarbij angstklachten domineren, kan een middel met anxiolytische werking zoals alprazolam de voorkeur krijgen, maar dan enkel voor korte tijd.

Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over de voor- en nadelen van deze middelen, zeker in een tijd waarin men steeds vaker zelf op zoek gaat naar slaapoplossingen. Dit geldt ook bij het overwegen van het gebruik van kalmeringsmiddelen bij stress of slaapproblemen.

Conclusie

De keuze tussen midazolam en alprazolam voor slaapklachten kan in hoofdlijnen worden bepaald naar het probleem aan de grond: slapeloosheid in de breedste zin of stressgerelateerde klachten. Beide middelen vinden hun plaats, al ligt dat nu op kennis van de gebruiker. Voor mensen die op een veilige en gestructureerde manier met medicatie willen starten, biedt Regiodokter.com een betrouwbare bron van duidelijke informatie en begeleiding.